کشورداری بر شالوده بُنمایه های فرهنگ ایرانی: گزندناپذیری جان و زندگی،مهرورزی، دادورزی، راستمنشی
در ایران تا بُوَد مُلّا و مُفتی ...... به روزِ بدتر از این هم بیُفتی [ایرج میرزا]
Solange Mollahs und Muftis im Iran an der Macht sind, wird sich die Lebenssituation weiter verschlechtern
پایانِ حکومتِ ضَحاکیانِ الهی
و دست افشان و پایکوبان شدنِ ایرانیان به آهنگِ سیمرغِ گسترده پر
Das Ende der Mullah-Herrschaft markiert den heilsamen Beginn einer jahrtausendelang unterdrückten iranischen Kulturära
הסיום של שלטון המולא הוא ראשיתו המרפאה של עידן תרבותי איראני, שנדכא במשך אלפי שנים.
نهاية حكم الملالي تمثّل بدايةً مُباركة لعصرٍ ثقافيٍّ إيرانيٍّ طال قمعُه لآلاف السنين
The end of the mullahs’ rule heralds the salutary dawn of an Iranian cultural era suppressed for millennia.
La fin du règne des mollahs marque l’aube salutaire d’une ère culturelle iranienne réprimée depuis des millénaires.
Faramarz Heidarian
Datum: 07. Dezember 2025
وقتی که زیر و بم بینش صوفیها و عارفان ایرانی را در نقّادی اسلامیّت و محتویات قرآن در زیر ذرّه بین ژرفبینی و تامّلات غربالگری بگذاریم، آنگاه میتوان به عیان دید که آنچه را صوفیان و عارفان ایرانی به حیث اصالت و مایه های قرآن و اسلامیّت مینامند، هیچ چیز دیگری نیستند؛ سوای همان «بُنمایه های فرهنگ مردم ایران» که تا امروز کوبیده و پایمال و واپس رانده شده اند. نتیجه آنهمه انتقادات صوفیان و عارفان ایرانی باعث شد که در طول تاریخ؛ بویژه تاریخ یک صد سال اخیر ایران، «انواع و اقسام اسلامهای راستین» ساخته شوند. پیامد تمام اسلامهای راستین نیز که مملوّ از ریاکاریها و دروغهای شرم آور هستند تا کنون به بدویّت و توحش ذاتی عقلانیّت ابزاری اسلامیّت مختوم شده اند که سوخت و ساز آن فقط مکّاریّت و خُدعه و ریاکاری و شرارت در تحت پوشش «خیرخواهی» بوده است.
امروزه روز بعد از تقریبا نیم قرن سیطره حکومت فقاهتی و فعّال بودن گیوتین خونریز الهی بر شاهرگ مردم ایران باید با دلاوری بر تمام آنچه که صوفیان و عارفان ایرانی، روزی روزگاری از سر ناگزیری در حدیث دیگران بازگو میکردند، سفت و سخت خط بُطلان کشید و تلاش کرد تا خود فرهنگ ایران به سخن در آید و آنچه را که به ذات و گوهر خودش هست با دلاوری و رادمنشی عبارتبندی کند و بر زبان و قلم براند.
[ἓν οἶδα ὅτι οὐδὲν οἶδα]
7- Die Zerbrochene Verheißung der Aufklärung
Die Aufklärung – einst gefeiert als mutige Befreiung des Menschen aus selbstverschuldeter Unmündigkeit – erweist sich zunehmend als eine Vision, die an ihrer eigenen Erhabenheit zerbrach. Statt den Menschen zur Selbstbestimmung, zur Kühnheit des eigenen Denkens zu führen, wurde ihr Erbe von jenen vereinnahmt, die in den verborgenen Maschinerien staatlicher Macht ihre düsteren Strategien verfolgen. Unter dem Banner der Politik, hinter dem Schleier scheinbarer Vernunft, wird die Menschheit nicht emporgehoben, sondern listig gelenkt.
Solange der Krieg als ständiger Begleiter auf der Bühne der Welt steht, solange Milliarden in seine Schatten versickern, bleibt der Frieden ein scheues Ideal – ein Gedanke, der nie Fleisch wird. Frieden ist kein politischer Vertrag, sondern eine innere Entscheidung: Er entsteht erst dort, wo der Mensch lernt, jede Waffe außer Gebrauch zu setzen und sich weigert, je wieder nach ihr zu greifen.
Doch die heutigen Gesellschaften – insbesondere jene, die sich selbst „Großmächte“ nennen – bewegen sich in eine Richtung, die nicht dem Schutz, sondern der Selbstvernichtung dient. Unter dem Vorwand von Sicherheit und Verteidigung wird eine Zukunft vorbereitet, in der ein einziger kalkulierter, vielleicht sogar gewollter Funke ausreicht, um das menschliche Leben in seiner Gesamtheit auszulöschen.
Wer zu dieser Politik schweigt, wer ihr durch Passivität zustimmt, trägt Mitschuld an jener möglichen Ausrottung. Schweigen ist kein neutraler Zustand – es ist Zustimmung in ihrer gefährlichsten Form.
Die Aufklärung, verstanden als Erziehung des Menschen zum denkenden, weisen Wesen, hat sich nie vollständig verwirklicht. Die große Mehrheit der Menschheit verharrt weiterhin im Zustand einer inneren Wildheit: beherrschbar, lenkbar, fern jener Mündigkeit, die einst das höchste Ziel war.
So bleibt die Frage offen, ob die Aufklärung tatsächlich gescheitert ist – oder ob der Mensch selbst nie bereit war, das Geschenk seiner eigenen Freiheit anzunehmen.
8- Die Verlorene Wärme: Vom Menschen, der sein eigenes Leuchten vergisst
Je mehr der Mensch Tag für Tag seiner eigenen Menschlichkeit entleert wird, desto stärker klammert er sich an materielle Möglichkeiten, um überhaupt noch weiterexistieren zu können. In unseren Gesellschaften leiden die meisten Menschen nicht an einem Mangel äußerer Güter, sondern an einem schleichenden Verlust innerer Werte: an der Erosion von Sympathie, Solidarität, Güte, liebevollen Beziehungen und jener Großzügigkeit, die Freude nicht konsumiert, sondern teilt.
Der heutige Mensch, verstrickt in die Strukturen der Digitalisierung, vermisst den Geist der Menschlichkeit, ohne ihn noch klar benennen zu können. Er ist umstellt von Geräten und Automaten, begleitet von Maschinen, die ihm Arbeit abnehmen – und zugleich jene feinen Regungen des Menschseins übertönen. Die Sehnsucht nach echten menschlichen Zeichen, nach Wärme, nach der Unverwechselbarkeit des Lebendigen, bleibt in den modernen Gesellschaften unerfüllt; stattdessen erklärt man Banalität, moralische Erosion und seelische Verarmung zur neuen Normalität.
So erscheint der heutige Mensch als eine ruinierte Schöpfung: ein Skelett, das maschinell funktioniert, aber keinen Geist mehr trägt. Ein Wesen, das ohne Gefühl und ohne Mitleid agiert – kalt, düster, und immer tiefer entfremdet von dem, was es einst bedeutete, Mensch zu sein.
9- Die Ohnmacht der modernen Bildung – Wer formt den Menschen, und warum?
Was ist der Sinn der Bildung? Wozu soll sie den Menschen überhaupt formen? Hinter diesem scheinbar einfachen Begriff verbirgt sich eine ganze Landschaft von Fragen: Was gilt als „gebildet“? Wer bestimmt diese Bedeutung – und welchem Zweck dient sie? Kann man tatsächlich einen überzeugenden, tiefgreifenden Beweis dafür erbringen, dass Bildung den Menschen zu kultiviertem, verantwortlichem Handeln befähigt? Oder ist das nur eine schöne Behauptung, die sich gut anhört, während in Wirklichkeit etwas ganz anderes geschieht? Denn man könnte ebenso fragen, ob Bildung heute nicht eher der kosmetischen Dekoration des Geistes dient: eine Oberfläche von Wissen, die glänzt, während das Innere leer bleibt. Oder schlimmer noch – ob Bildung dazu verkommt, den Menschen mit Werkzeugen auszustatten, die seinen eigenen Geist verflachen, ihn funktionalisieren, ihn ruinieren. Wir nennen es Ausbildung, Weiterbildung oder gar „Umschulung“ – doch wer garantiert uns, dass all dies wirklich der Bildung dient und nicht einer systematischen Verdummung, die den Menschen darauf konditioniert, alles nur noch als Mittel zum Zweck zu betrachten?
Was bleibt übrig von der Verfeinerung des Geistes, der Sensibilität für das Menschliche, von der Suche nach Glück und Freiheit? Warum wirkt ein großer Teil der heutigen Bildung wie eine leere Hülle, die kaum mehr Menschlichkeit fördert, sondern vielmehr eine bestimmte Form des Gehorsams, der Anpassung, der funktionalen Selbstvergessenheit? Was steckt dahinter – und vor allem: Wer profitiert davon? Ist es nicht möglich, dass die Bildung unserer Zeit gerade dadurch gekennzeichnet ist, dass sie Menschen ausbildet, in der Tat ungebildet zu handeln? Dass sie das Wort „Bildung“ ausspricht, aber etwas völlig anderes meint: die Formung eines Menschen, der effizient ist, aber nicht frei; informativ überfüllt, aber innerlich ausgehöhlt; angepasst, aber nicht aufgerichtet? Am Ende bleibt die entscheidende Frage: Was ist der Sinn der Bildung überhaupt – und wer hat das Recht, dieses Wort zu definieren? Vielleicht beginnt jede echte Bildung dort, wo wir genau diese Frage wieder radikal und ohne Furcht zu stellen wagen.
Was ist Sinn der Bildung? Was Soll eigentlich gebildet werden. Was Versteht man unter der Bildung und zu welchem Zweck? Kann man überhaupt eine überzeugenden tiefergreifende Beweis und Argument vorlegen, der zeigt, dass die menschen gebildet werden, um kutiviert zu handeln? Dient die Bildung eigentlich dem verschönerung des menschengeistes oder zweck der Ausrüstung der Menscheen, um seinen eigenen Geist erniedriegt und ruiniert zu machen? Wie kann man feststellen, dass das, was als Bildung/Weiterbildung/Umbildung bezeichnet wird, tatsächlich für Bildung ist und offen gesagt dient mehr zur Verdummung der Menschen, um nur von jeder Sache und Ding als Mittel zum Zweck gebrauch zu machen ohne menschlichen Sinn haben für die verfeib´nerung und Sesibilität des menschengeistes. Für das Glück und Freiheit der menschen. Warum ist die Bildung heutzutage leer von Menschlichkeit zu befördern. Warum_ was steckt dahinter und wer profitiert davon_. Ist das nicht die Bildung heutzutag da, um Menschen auszubilden in der tat ungebildet zu handeln? Was ist Sinn der Bildung überhaupt und wer definiert das Wort?.
10- Über die Kunst einer schwierigen Notwendigkeit
Wie kann Kritik überhaupt Früchte tragen? Und worin besteht das, was wir im Menschen kritisieren sollen? Die Frage nach dem Zweck der Kritik führt uns in einen Raum, in dem es nicht um bloße Beanstandung geht, sondern um eine innere Bewegung: Kritik als Anstoß, als Möglichkeit, das Selbst zu durchlichten. Wozu also Kritik? Ist ihr Wesen begrenzt, ein Werkzeug mit definierten Rändern? Oder gleicht sie eher einem unerschöpflichen Strom, der sich fortwährend erneuert, niemals zur Ruhe kommt und stets neue Ufer sucht? Wenn wir kritisieren – oder kritisiert werden – geschieht dann nicht etwas grundsätzlich Existenzielles? Kann Kritik den Menschen dazu führen, in sich selbst jene Räume zu betreten, die er sonst meidet? Kann sie ihn zwingen, über das eigene Bewusstsein, die eigenen Verstrickungen, die eigenen Selbsttäuschungen nachzudenken?
Doch warum bleibt Kritik so oft wirkungslos? Warum bringt sie nicht jenes Resultat hervor, das wir erhoffen, erwarten, uns vorstellen? Vielleicht scheitert sie an den engen Grenzen menschlicher Verblendung, in denen so viele gefangen sind. Vielleicht zerschellt sie an der Mauer des Trotzes, an jener inneren Verweigerungskraft, die keine Stimme von außen zulassen will. Kritik ist – das spüren wir – ein riskantes Unterfangen: mühsam, verletzlich, häufig ohne sichtbaren Ertrag.
Und doch ist sie notwendig. Denn wie sonst sollten Menschen erkennen, dass die Quellen ihres Unglücks, ihrer Hoffnungslosigkeit, ihrer Unruhe nicht im Außen liegen, sondern im Inneren? Kritik könnte – wenn sie richtig ausgeübt wird – einen Menschen dahin führen, wo die Ursache seines Leidens verborgen liegt.
Doch wie soll Kritik ausgeübt werden? Vielleicht so, dass sie nicht als Angriff erscheint, sondern als Einladung. Nicht als Urteil, sondern als Spiegel. Nicht als Zerstörung, sondern als Möglichkeit, sich selbst neu zu sehen. Denn Kritik, die nicht entwürdigt, sondern erhellt, ist jene seltene Form, die tatsächlich Früchte tragen kann.
ایران و مردمش، کهکشان شگفتزارها هستند و منبع هزاران دُرّ خوشاب و نهفته در گوهرشان که منتظر فرصتهای بدیع نشسته اند تا پدیدار شوند و میهن و جهان را زیبا بیارایند. امّا ما، فرزندان ناخلف این خاک، هنوز در نیافتهایم که واقعیّات تلخ میهن و وضعیّت مردم گرفتار، آزمونی است برای سنجش ظرفیّت و هنرمندی و بزرگی جویی ما. ولی حقارتی که نیم قرن اخیر از خود نشان دادیم، سندی است معتبر بر اینکه ما هنوز ظرفیّتهای میهن و مردمش را درک نکردهایم؛ وگرنه هیچ شیّاد و خونریزی توان و فرصت نمی یافت تا سالیان دراز بر سرنوشت ایران چیره شود. باید از خود پرسید و ژرفکاوی کرد: آیا انسان و جامعه میتوانند بدون خودشناسی و اخلاق جمعی، به قدر و شأن حقیقی خود دست یابند؟ آیا میتوان امید داشت که فرزندان آینده، با خردورزی و بصیرت، راه تعالی ایران و مردمش را بگشایند و بگذارند که این کهکشان شگفتیها دوباره در جهان بدرخشد؟
این پرسشها، نه تنها تاریخ و سیاست؛ بلکه روح و منش و فهم ما را به محک میزنند و ما را فرا میخوانند تا مسئولیت و وجدان بیدار و ظرفیّت واقعی خود را بازشناسیم.
ما ایرانیان در طول نیم قرن اخیر اثبات کرده ایم که اصلا «لیاقت خاک ایران و تاریخ و فرهنگمان» را نداریم. لیاقت نداریم؛ زیرا اگر لیاقتی، ولو خردلسان میداشتیم، امروزه روز کسانی بر ما حاکم نمیماندند که از روز اول سیطره سیستم ناحقّشان فقط «گیوتین خونریز»، حاکم و آمر و مُجری بوده است. لیاقت داشتن یا نداشتن نیز به میزان تحصیلات و موقعیّت اجتماعی و سطح آموزش و پرورش و تعلّقات خانوادگی و وابستگیهای نَسَبی و سَبَبی مشروط و منوط نیست. لیاقت، چیزی خریدنی و اقتباسی و ارثی نیست؛ بلکه پدیده ای زایشی-پیدایشی است که باید آن را در زندگیهای فردی و جمعی اثبات کرد تا به وجودش بتوان گواهی داد. امّا ما امروزیان اینقدر حقیر شده ایم که حتّا همدیگر را لایق نمیدانیم تا بخواهیم که با یکدیگر بنشینیم در جایی و در باره بی لیاقتیهای خود، چون و چرا کنیم شاید که بتوانیم دلایل پنهان و آشکار اینهمه حقارتهای قرن به قرن را؛ مخصوصا ذلالتهای تخریبی و فاجعه بار نیم قرن اخیر را کشف کنیم و در صدد راهکارهایی برآییم.
«خدا»، کلمه ایست فارسی که به معنای «دگرگشت یک گوهر واحد به چهره های مختلف در پروسه حفظ گوهر اصیلش هست»؛ یعنی «تبدّل جوهری=Transsubstantiation». «خدا» در حقیقت، زنجیره پیوسته و متداوم و هرگز ناگسستنی گوهرش با چهره های دیگرگونه اش هست. «خدا»، خوشه تمام چهره های متنوّع و بس بسیار زیبا و ناهمگونش هست که در روند دیگرسان شدن، خودش را در هر چیزی ایثار میکند و به زمین، باد، کوه، دریا، آسمان، ماه، کیهان، هوا، اقیانوس، ماهیان، والها، حیوانات، حشرات، پرندگان، انسانها، گیاهان، درّه ها، جنگلها، ابرها، باران، تگرگ و غیره و ذالک تحوّل مییابد و همواره همانی میماند که به ذات خودش هست.
«خدا»، درختیست که در زمان میروید و از ژرفای گوهرش به اوج آسمانها میبالد و در انتهای بالندگی اش دوباره به «تخمه گوهری» واگردانده و بر زمین افشانده و از نو، بالیده میشود. چنین پروسه ای، «پیدایشی/زایشی» است و هرگز با «خلقت»، اینهمانی ندارد. به همین دلیل نیز هر گونه «تغییر و تحوّلی» در دیانت میترائی و دیانت زرتشتی و دیانتهای یهودیّت و مسیحیّت و اسلامیّت به حیث «شرک محض/یزش اهریمن/وسوسه شیطانی/مکر ابلیس» قلمداد میشود که باید علیه آن جنگید.
مخالفانی که میخواهند از دروازده ورودی دالان هزارتوی «حکومت فقاهتی» گذر کنند، کدامیک از آنها قرار است از دروازه خروجی عبور کند و «جایگزین حکومت فقاهتی» شود؟. آیا «گذار بی گدار» به غرق شدن گذرندگان در کشمکشهای قدرت و اقتدار مختوم نخواهد شد؟. آیا هر گرایشی که ادّعای مخالفت با حکومت فقاهتی را فریاد بزند، میتوان به این نتیجه رسید که «اپوزیسیون» حکومت فقاهتی است؟. در بطن تاریک و فریبنده کلمه «اپوزیسیون» که مکرّر در شبکه های اجتماعی و مطبوعات تحریری همچون نُقل و نبات مصرف و ذکر میشود، چه منظوری و معنایی نهفته است؟. چرا هیچکس متوجّه نیست که شیوع و رواج دادن «اصطلاحات/مفاهیم/کلمات عام» میتوانند بزرگترین دلیل برای کژفهمیها و مظنون بودنها و اعتماد نکردن انسانها و گرایشها و سازمانها و تشکیلات نسبت به همدیگر باشد؟. چرا هیچکس در باره تاریک بودن کلمه «اپوزیسیون» تا کنون هیچ پرسشی را طرح نکرده است و در صدد بازشکافی معنای نهفته در آن برنیامده است؟. وقتی که میگویند «اپوزیسیون ایرانی»، منظور چیست و هدف از کاربست چنین کلمه ای برای واقعیّت پذیر شدن کدامین مقاصد و اهداف است؟.
آیا ناروشن و شفّاف نبودن کلمه «اپوزیسیون»، خودش برهان قاطع نیست تا بپذیریم که مدّعیان «اپوزیسیون» هنوز بعد از تقریبا نیم قرن سیطره حکومت فقاهتی نمیدانند که چه چیزی میخواهند و منظورشان از تکرار کلمه «اپوزیسیون» چیست؟. چرا هیچکس از خودش نمیپرسد که با وجود اینهمه اپوزیسیونهای رنگارنگ، علّت دوام حکومت فقاهتی در چیست؟.
دین، آواز سروش درونی انسانهاست که بینش و وجدان فردی آنها را شالوده ریزی میکند؛ به عبارت دیگر، دین همان «سیمرغ درون تک تک انسانهاست». دین، بینشیست که از روند کورمال کورمال جستجوگری انسان در تاریکیهای زندگی از گوهر وجودی انسانها، زاییده و در گستره آگاهبود آنها فعّال میشود و معیاریست برای پرهیز از گزند و آزار در پروسه «خویشکاریهای فردی در بستر هنگامهای زندگی». دین فردی انسانها هرگز و هیچگاه، رسول و نبی ندارد؛ زیرا دین فردی به گوهر خود انسانها آمیخته و سرشته شده است و رسول اصیل و حقیقی دین نیز فرد فرد انسانها هستند که زیباییهای گوهر وجودی خود را بدون هیچ واسطه ای میتوانند در مناسبات انسانی و پیرامونی آشکار کنند.
پیوند انسان و دین گوهری اش، پیوند بی واسطه و مستقیم انسان با «خدا» هست. خدا هیچگاه و هرگز، واسطه ای و رسولی و سفیری و مبعوثی و نماینده ای و آیتی و قاصدی ندارد. تمام آنانی که خود را در طول تاریخ بشر به نام «انبیاء و رسولان» معرفی کرده اند، همه بدون استثناء شارلاتانهای قهّاری بوده اند که رسالتشان فقط جنگ خصمانه علیه «دین فردی انسانها» بوده است.
جنگ و جهاد مقدّس دینی با زرتشت و دیانت زرتشتی آغاز شد و تمام چیزها به دو «ضدّ» متخاصم «خیر و شرّ» تقسیم شدند که سپس ارثیه دیانت زرتشی به ادیان ایمانخواه نوری یهودیّت و مسیحیّت و اسلامیّت و دیگر ایدئولوژیهای برآمده از آنها و نظریّه های آکادمیکی -علمی رسیدند. آنچه که این روزها به نام «ضدّ=آنتی» قلمداد میشود از خطرناکترین پدیده هائیست که تاریخ زندگی بشر را بر روی کره زمین از عصر «زرتشت» به نکبتگاهی هولناک تبدیل کرده است.
تبدلیل «دیگری» به «ضدّ»، اعلام جنگ علنی «زرتشت و موبدان زرتشتی» با فرهنگ اصیل ایران بود که ذلّت تاریخ و فرهنگ و مردم ایران را تا امروز رقم زده است.
اگر دهها سال نیز در اجتماع ایرانی از انواع و اقسام تئوریها و نظریّه ها و ایده ها و افکار دادگزارانه و برآمده از محصولات فکری زبانها و فرهنگهای بیگانه سخن برود و مدام از این متفکّر و آن فیلسوف و فلان استاد نامدار دانشگاه، گفتاوردهای عمیق اندیشیده شده در باره «دادگزاری/عدالت/حقّخواهی و امثالهم» پشت سر هم ردیف و قنطور شوند، آخرش جامعه ایرانیان در همان «باتلاق بی انصافی خانگی» میخکوب میماند و هرگز در روح و روان و ذهنیّتش متحوّل نخواهد شد؛ زیرا
«دادگزاری» هرگز مقوله ای اجباری و تئوریکی نیست؛ بلکه «پدیده ای پیدایشی – زایشی» است که از توانمندیها و غنای گوهر شخصیّت منحصر به فرد انسانها زاییده و افشانده میشود. حتّا حقوق اجتماعی که به انواع و اقسام بند و بستهای قوای مقنّنه ملزوم و مشروط است، ضامن اجرای «دادگزاری» نیست؛ زیرا آنچه که قانون جبری میشود، گریزراههای خود را نیز در پسزمینه تاریک مناسبات انسانها به همراه دارد که در عمل و پنهان از انظار مردم به همان باتلاق «بی انصافی خانگی» مختوم میشود.
ما مدّعیان – من از استثناها هرگز سخنی نمیگویم -، ایران و مردمش را فروختیم به بهایی بسیار نازل و حقیر.
ما ایران و مردمش را به ایدئولوژیها و مذاهب منحط و ادیان کتابی غالب شده بر ذهنیّت و قلبمان و همچنین متابعت کردن مقلّدانه از نظریّه ها و تزهای آکادمیکی محصول بیگانگان فروختیم. ما ایران و مردمش را به جاه طلبترین و عقده ای ترین لیدرهای سازمانها و حزبها و گروهها و تشکیلات و فرقه ها و نحله های سیاسی و مافیایی فروختیم؛ آنهم به نازلترین قیمت. ما تک تکمان، حیثیّت و شرافت و ارجمندی و آدمیگری و انسان بودن خود را نیز مضاف بر میهن و مردمش، فروختیم. ما منش و رادمنشی و جوانمردی و بیدارفهمی و اخلاق آدمیگری را در ابتدا زیر پا گذاشتیم و له و داغان کردیم تا فقط «سوائق و غرائز و امیال افسارگسیخته خود» را در خاک سوخته و غارت شده میهن و مردم ذلیل و به فلاکت افتاده، جولان دهیم و از این راه و طریقه، همچنان آتش سوزنده کوره «نفرتها، انتقامجوییها، کینه خواهیها، خونریزیها، کشتارها، شکنجه ها، حقّ خوریها، بی پرنسیپیها، مادرقحبگیها، خواهر خود را گایدنها، عقده ها، بغرنجهای روحی و روانی، دلشاد شدن از به خفّت و خواری افتادن یکدیگر» را با غروری ابلهانه شعله ور نگاه داریم و همچنان با تمام بلاهتها، حماقتها، جهالتها، نفهمیها، بیسوادیهای به شدّت توام با تکبّری از خودمتشکّرانه بخواهیم و بکوشیم که در برابر یکدیگر صف آرایی خصومت وار خود را تا توی گور بی امّا و اگر، حفظ و مراقبت کنیم. ما پای رفتن و آمدن به سوی یکدیگر را نداریم؛ زیرا با دستان خودمان پاهایمان را قطع کرده ایم و دستانمان بند ذلالتهای فردی و تشکیلاتیمان شده است.
«سیاست/پولیتیک» رایج و شایع، بازار مکّاره ای شده است برای شیّادترین و عقده ای ترین و بی مایه ترین و احمق ترین و بی سوادترین و شارلاتان ترین موجودات انسان نمایی که نمیتوان هیچ نشانه ای از «آدمیگری و شعور و فهم و فرزانگی» در آنها پیدا کرد. «سیاست/پولیتیک» رایج و شایع در جامعه ایرانیان بسان زهر هلاهل عمل کرد و نتایج بس بسیار مخرّب و ویرانگر و نابودکننده کاراکتر انسانها و فروپاشنده شیرازه و لطافت و ظرافت فرهنگ و اخلاق اجتماعی و دست آخر ویرانی ایران را به دنبال داشت. تمام استثناهایی که در عرصه کشورداری ایران از عصر مشروطیّت تا امروز به نقش آرایی و خویشکاریهای خود تلاشها کردند و با بدترین حیلتها و حسادتها و خصومتها و دسیسه بازیها به خاک سیاه نشانیده شدند یا خونشان ریخته شد، همه و همه، نشانگر این بودند و هنوزم هستند که «سیاست/پولیتیک» رایج و شایع، فقط مقبول تبهکاران و جنایتکاران و سالوسان و عقده ای ترینهاست؛ نه آنانی که شایستگی و لیاقت کشورآرایی و میهندوستی و مردمدوستی را دارند.
سمتگیری خویشاندیشی انسانهای متفکّر و ایده آفرین در زمینه سنجشگری باید به گونه ای باشد که تک، تک انسانها بتوانند به کمک فهم و شعور و نیروی تمییز و تشخیص و سرانجام خرد خود در معنای وسیعش به «پرنسیپها و اصلها و بُنمایه ها» اذعان کنند و آنها را بپذیرند و رعایت کنند. پذیرش و تائید پرنسیپها به معنای تائید و پذیرفتن و گردن نهادن به دیکتاتوری توهمی فراسوی فهم و شعور انسانها نیست؛ بکه کاملا برعکس. به معنای به رسمیّت شناختن و محترم شمردن فردیّت و شخصیّت و نیروی فهم و داوری یکدیگر است. سنجشگری و روشنگری ارزشمند؛ یعنی منسوخ کردن چهره بدویّت شرایع اسلامیّت و خنثا و از کار انداختن ابعاد پراکتیکی آن.
جامعه خوبترین خوبان ایرانی بعد از قرنها رویدادهای رنگارنگ خیزشها و کشمکشها و انقلابها هنوز نتوانسته است این پرسش را طرح کند که «حکومت و دولت چیستند و اهداف و وظایف و تکالیف کارگزاران و مشارکین و متصدّیان حکومت و دولت کدامینند؟». به دلیل اینکه چنین پرسشهایی هیچگاه در تاریخ ایران؛ بویژه در گستره قلمسوزیها و مباحث تحصیل کردگان ایرانی مطرح نشدند؛ مخصوصا از دوران مشروطه به این سو، خود به خود تمام خیزشها و جنبشها و کشمکشها و انقلابها با شکستهای هولناکی ناکام ماندند. هنوز که هنوز است دامنه حُکّام و مخالفان آنها به طور کلّی – مهم نیست چه نام و برچسبی به خودشان آویزان میکنند – هیچ درک و فهم و تشخیصی در باره معضل «حکومت و دولت/State/Government» اصلا ندارند و نمیدانند که چگونه میتوان در باره دو مقوله «حکومت و دولت» اندیشید؛ نه اینکه در باره آنها اظهار لحیه هایی کرد که بیشتر به تف سر بالا میمانند تا توضیح در باره مسئله. وقتی که بحث از «حکومت و دولت» میشود؛ بلافاصله میبینیم که هر کسی خودش را متخصّص درجه یک در این حوزه میشناسد و با ردیف کردن انواع و اقسام «نقل قولها از آثار متفکّران و فیلسوفان و اساتید باخترزمینی»، خروارها کاغذ را سیاه میکنند و به طور شفاهی نیز ساعتهای مدیدی را به لاطائلات بافی در شبکه های اجتماعی تلف میکنند و بر باد میدهند. حال بماند از اینکه آیا حضرات اصلا افکار و ایده های متفکّران بیگانه را فهمیده و گواریده اند یا اینکه فقط چیزهایی را حفظ کرده و به تکرار و بازگویی آنها اُرد میدهند.
آنچه که به نام «سیاست» در جامعه ایرانیان کاربرد به وفور دارد، با عنایت به طیف معانی آن در «متون اسلامی» و سپس معادل انگاری آن با ترمینوس «پولیتیک» در زبانها و فرهنگهای کشورهای بیگانه تا کنون در تاریخ یک قرن و نیم اخیر ایران، هیچگاه نتوانسته است معنای بیگانه را در واقعیّت مناسبات کشورداری و میهن آرایی ایرانیان تبلور دهد؛ بلکه در حقیقت اجرایی فقط همان معنایی را واقعیّت پذیر کرده است که در متون اسلامی تشریح شده اند و به وفور کاربرد دارند؛ یعنی ملغمه ای از معانی «اداره و کنترل جامعه/ اداره کردن امور بر اساس شرعیّات/فنّ سلطنت کردن/ نحوه های مجازات و تأدیب و نکوهش/سرکوب کردن نفس/خُدعه و قدرتورزی/سالوسی و حیله گری» که نه تنها با فلسفه و دانش کشورداری همسو و همخوان نیستند؛ بلکه بیش از هر چیز دیگر، امکانهای فریب دادن را به نام «سیاست» آشکار میکنند. «راستمنشی» در تضاد با ابعاد و احکامیست که انسانها را از اصالت می اندازند تا فقط نقشهای عاریتی و تحمیلی را ایفا کنند. «سیاستهایی» که از دامنه راستمنشی انسانها نشات نگیرند، سیاستهای آلوده به انواع اغراض و مقاصد و نیّات پنهانی هستند؛ زیرا انسانی که راستمنش است، هیچگاه در دروغ نمایشی و ریا و سالوسی و خُدعه بر دیگران پدیدار نمیشود و منش متغیّر میخکوب شده به غرایز و سوائق و علایق و امتیازهای فردی را انعکاس نمیدهد؛ بلکه در «راستی» به منش اصیل خودش وفادار میماند و اندازه خود را میداند. «راستی» همواره تک چهره است و هیچ نقابی ندارد.
تاریخ کتبی و تدریسی ایران تا امروز بر شالوده «ویرانه ها و نشانه ها و بازمانده های مادّی و معنوی متعدّد» از طرف بیگانگان، کاویده و پژوهیده شده است که از زبان «تاریخ نگاران باستان» تا «پژوهشگران معاصر» - چه بیگانگان، چه ایرانیان- تحریر شده و تداوم آورده است. امّا آنچه در اینهمه تواریخ کتبی و منتشر شده خیلی به ندرت و سر سوزنی یا بهتر بگویم هیچ ردّپایی از آن را نمیتوان پیدا کرد، همان «تاریخ فرهنگ مردم ایران در جامعیّت اقوامش» است که در واقعیّت زیستی و سنّتها و آداب و رسوم و اعتقادات و هنرهای دستی و مناسبات و معاشرات مردم و آفرینشهای متنوّع آنها در زمینه های مختلف و داستانها و قصّه ها و متلها و ضرب المثلها و جشنها و سوگواریها و زاد و مرگها و غیره و ذالک پا به پای تاریخ تحریری و شایع و رایج و غالب شده بر اذهان تداوم داشته و تا همین امروز با حکومتگران حاکم و کاتبانشان در تنش و تضاد بوده است. تاریخ تحریری و تدریسی ایران، تاریخ فرهنگ مردم ایران نیست؛ بلکه تاریخ فاتحین و حاکمین و خونریزان و ویرانگران ایران و خاصمان فرهنگ مردم ایران است.
پدیده «آزادی»، تجسّم تمام عیار و حضور به حقّ زنان در سراسر اجتماع و آیین کشورداری و دادگزاری است. بر شالوده بُنمایه های فرهنگ ایرانیان، فقط «زنان» هستند که حقّ داوری کردن دارند و دادستان کلّ و قاضی حقگزار محسوب میشوند؛ زیرا زاینده هستند و آفرینشگر. در بطن آزادی اهدایی زنان زاینده است که انسان، شکوفا میشود و بار و بر میدهد. جنگ فاجعه بار حکومت فقاهتی از راه ایدئولوژی مخرّب الهی و اخلاقیات متعفّن اسلامیّت علیه زنان و دختران ایرانی، در حقیقت ملموس و عینی و تهوّع آورش، جنگ علیه «آزادی» است به طور کلّی و در تمام دامنه های ممکنش. حکومت فقاهتی و اعوان و انصارش برای نابودی «آزادی» تا امروز به هر اقدام جنایتکارانه و تبهکارانه که توانسته است با تحکّمی استبدادی علیه «زنان و دختران ایرانی» اقدام کرده است و در همخوانی با شهروندانی که «محصول تعلیم و تربیتی اخلاقیّات متعفّن اسلامی» هستند به تداوم و استمرار جنگ خودشان علیه «آزادی» که در رُخسار بس بسیار زیبای زنان و دختران ایرانی چهره آرایی میکند، اقدامهای خبیثانه خود را به پیش برده اند.
آزادی در تاریخ و فرهنگ ایرانی با «زنان» آغاز شد و ضامن و تامین کننده آزادی نیز «زنان» ایرانی بوده اند و هستند و در آینده ها نیز خواهند بود. جامعه ایرانی هیچگاه و هرگز نخواهد توانست به «آزادی» در ابعاد مختلف فردی و اجتماعی و کشورداری دست یابد؛ مگر اینکه «زنان و دختران ایرانی» به حیث مالک حقیقی و اصیل آزادی به تختگاه فرمانروایی خودشان بر کشور دارا و جم بازگردند و مصدر دادگزاری و مهرورزی و راستمنشی و میدانداری برای میهن آرایی و جهانداری شوند.
چرا آنانی که مدام مصدر رجزخوانی در باره «ایده آلهای بشری» هستند، هرگز حاضر نیستند – حسب داوری در باره کنشها و واکنشهای آنها از گذشته تا امروز - برای واقعیّت پذیری یکی از ایده آلهای عاجل و ضروری از رفتار و گفتار و کردار خویشتن بیاغازند؟. چرا «خوبترین خوبان جامعه ایرانیان» هنوز نیاموخته اند که قبل از زدن «جوالدوز» به دیگران، حدّاقل باید «سوزنی» به خویشتن بزنند؟. چه شد که جامعه ایرانیان در ادبیات کتبی و شفاهی اش از پیشگامترین و قویمایه ترین مدّاحان و ستایشگران «اخلاق حسنه و بهمنشی» هستند و خروارها کتاب در باره «اخلاق و بهمنشی» نوشته و منتشر کرده اند؛ ولی در واقعیّت زندگی عریان از «بی اخلاق ترین و بی منش ترین و دهن لقترین و لیچاربافترین و هرزه گوترین و فحّاشترین ملل» روی کره زمین شدند؟. چه بر سر ایرانیان رفت که به حضیض ذلّت درغلتیدند و محکوم ماندند؟. چه شد که هر بی سر و پا و بی رگ و ریشه ای به خودش جرات داد تا برای خودشیرینی و شهرت طلبی و منم منم کردنها به «ریدن و شاشیدن در چاه زمزم» رو آورد؛ به جای آنکه در باره چند و چون مایه های فردی خودش بیندیشد؟.
من میپرسم که چرا اینهمه «خیرخواهان و آرزومندان ایران آزاد و آباد با مردمی فرهنگیده» که خود را مصدر «خوبترین خوبان» و فرزانه ترین و داناترین و علّامه ترین و همه چیز دان ترین و تحصیل کرده ترین لایه و گل سر سبد جامعه ایرانیان میشمارند و میدانند و خودشان را به انواع تیتلها، ملّقب و ملصّق میکنند، هیچ کدامشان نمیتوانند نقشی ولو خردلسان در ایجاد فضایی و گستره ای ایفا کنند تا نمایندگان فرض کنیم چهار تشکیلات سیاسی بتوانند گرد هم آیند و در باره برنامه های خودشان بحث و گفتگوی بار آور کنند؟. مشکل در چیست؟. چگونه میتوان با بی شرمی تمام در ملاء خاصّ و عام، ادّعای «سیاستدانی و سیاستگری و سیاستمداری» کرد، ولی کوچکترین شناخت پیش پا افتاده از اصول و بنمایه های دانش و فلسفه سیاست نداشت؟. چطور ممکن است با جهالتی فاجعه بار از «سیاست» بحث کرد، ولی ندانست و نفهمید که هدف از سیاست چیست؟. چگونه میتوان پذیرفت که مدّعیان سیاست به خودشان اجازه تمام و کمال بدهند در ساختارهای سیاست دخیل باشند و در هر زمینه ای دخالت کنند، امّا کوچکترین نشانه ای از مستعد بودن برای گستره سیاست نتوان در وجودشان پیدا کرد؟.
ایران پس از ساقط و عزل شدن خاصمان جان و زندگی به باشکوهترین و شگفت انگیزترین «کاباره جهانی» تبدیل خواهد شد؛ زیرا رسالت ایرانی از نخستین دقایق سپیده دم فرهنگ و تاریخش برای تمام ابنا بشر بر این محور میچرخیده است که با «پروردگار رامشگری و ساقی میخانه خوشزیستی= سیمرغ گسترده پر»، همپایی و همسرایی داشته باشد و پروسه آفرینشهای نو به نو گیتایی و کیهانی را در یک هارمونی موسیقاری امکانپذیر کند. خداوند ایرانیان، رقّاصه و آهنگساز کاباره خوشزیستی و دیرزیستی و شادخواریهاست؛ نه الاه گیوتینی و خونریز و آمر به جانستانی و جان آزاری. کسی که شعور تمییز و تشخیص تفاوت و تضاد ریشه ای پروردگار و پرستار جان و زندگی را با الاه آمر به قتل و خونریزی را نفهمد و نداند و مسئولیّت فردی و جمعی در قبال پرورش و محافظت از جان و زندگی را به عهده نگیرد و به قداست بی چون و چرای جان و زندگی، احترام نگزارد، هرگز ایرانی نیست.
چرا تا امروز هیچکس از میان اینهمه مدّعیان «تاریخپژوهی و ایرانشناسی و باستانشناسی» به مخیله اش خطور نکرده است تا از خودش بپرسد که «نامهای شاهان اشکانی»، چه مناسباتی با «تصویر سیمرغ» داشته اند و چرا تمام نامهای شاهان اشکانی، نامهای اختصاصی «سیمرغ گسترده پر» هستند؟. شاهان اشکانی با برگزیدن «نامهای سیمرغ»، چه چیزی را میخواستند به مردم ایران تفهیم کنند و چرا شاهان و سپهسالاران و ارتشتاران و سلحشوران اشکانی، هنر خود را در این میدانستند که «تیراندازان بی همتّا» باشند؟. آیا سوای این است که «سیمرغ، مادر تیراندازان/کمانداران» است و تیر در منش سیمرغ، اخگر انگیزشی بوده است؛ نه ابزار کُشتن و خونریزی؟. نه تنها «شاهان هخامنشی و اشکانی و ساسانی»؛ بلکه همچنین دیگر شاهانی که از دوران فروپاشی سلسله ساسانیان بر ایران حاکم شدند، میخواسته اند که «قدرت و فرمانروایی» خود را با «خداوند مهرورزی=سیمرغی»، اینهمانی بدهند و برای خودشان حقّانیّت و لژیتیماتسیون قائل شوند، به همین سبب ، کوشش میکردند نامهایی را برای خود برگزینند که با «سیمرغ»، اینهمانی داشته باشد تا از این طریق بتوانند نه تنها گفتارها و رفتارها و کردارهای خود را توجیه کنند؛ بلکه اعمال خبیث خود را نیز استتار و مدلّل جلوه دهند. در باره «حقّانیّت داشتن به قدرت و اقتدار و فرمانروایی» شاهان ایرانی از گذشته های دور تا فاجعه هولناک 1357 میتوان فقط از چشم انداز بُنمایه های فرهنگ باهمستان ایرانیان و «تصویر سیمرغ گسترده پر»، قضاوت و دادگزاری کرد؛ ولاغیر.
برای ساختن ایرانی تقریبا آباد و یک نخود آزاد شده از کشمکشهای تخریبی، راهی نیست، سوای اینکه مسئولین و وجدانهای بیدار و دریادلان ژرفبین و کوشندگان صبور و بیدارفهم بکوشند با تمام امکانهای حدّاقلی و حدّاکثری که در اختیار دارند، «مسائل کشورداری و میهن آرایی» را از دامنه جنجالها و هوچیگریهای شبکه های اجتماعی و مطبوعات ژورنالیستی به دامنه «پُرسمانهای اندیشیدن و فلسفیدنهای ایده آفرین» انتقال دهند. غفلت در این زمینه باعث شده است که یک قرن تمام، سراسر ایران فقط به میدان جنگ و جدالها و خاکریزهای جبهه ای تبدیل شود و مردم را مدام قربانی اعتقاداتی کنند که مملوّ از بلاهت و سفاهت و رذالت و تحقیر کننده ارجمندی و شرف و آدمیگری هستند.
مسئله «خشکسالی»، موضوعی نبود که با طبیعت محیط زیستی نیاکان ایرانیان، کوچکترین مناسبتی داشته باشد. بنیان کوچ و سکنا کردن اقوام مهاجر در فلات ایران به دلیل زیباییهای شگفت انگیز طبیعت سرشار از غنای آن بوده است. «هخامنشیان»، نخستین سلسله ای بودند که با کمترین امکانهای تکنیکی و تجهیزات ماشین آلاتی توانستند «از دل صخره های صعب، آبهای گوارا» را بزایانند و در خاک ایران روان کنند. به طور کلّی، ایرانیان نخستین مردمان بر روی کره زمین بودند که توانستند از «دل کویرهای خشک و سوزان و شوره زار»، نه تنها «آبهای گوارا» را بزایانند؛ بلکه بدون هیچ تجهیزات الکترونیکی و مکانیکی به آفریدن «کولرهای منحصر به فرد، همچون بادگیرهای دلربا» کامیاب شوند. مشکل ایران و مردمش، هیچگاه و هرگز، قهر طبیعت نبوده است؛ بلکه از عصر قدرتگیری «سلسله ساسانیان» تا همین ثانیه های گذرا، مصیبت عذابدهنده و زجر آور فقط حکومتگران و حاکمانی بوده اند که «آزردن جان و زندگی» را از تکالیف «دنیوی و اُخروی» خود میدانسته اند و فلاکت و ذلالت و حقارت و دربدری و ناکامی ایران و ایرانیان را رقم زده اند. حکومتگرانی که تمام همّ و غمّ خودشان را فقط بر پایه «آزردن جان و زندگی = دشمن/خشکسالی/دروغ» حفّاری کرده و قلعه سان، بُرج و بارو ساخته اند، علّت کلیدی بُحرانهای خانمانسوز در ایران بوده اند و همچنان هستند.
مسئله کشورداری و میهن آرایی، موضوعیست برای اندیشیدن فلسفی در باره «سی مُرغ و سیمُرغ». کثرت گرایشها/تشکیلات/فرقه ها/مذاهب/ادیان کتابی/ایدئولوژیها/نظریّه های آکادمیکی و امثالهم به معنای «سی مُرغی» محسوب میشوند که برای رتق و فتق کردن مسائل کشورداری و میهن آرایی در «مجلس رایزنی» به گرد همدیگر می آیند تا در باره «تجربیات خودشان» مشاوره و گفتگو های انتقادی کنند و از دل دیدگاههای انتقادی و تجربیات همدیگر به کسب نتیجه ای مشترک و ثمربخش برای گلاویز شدن با مشکلات باهمزیستی در جامعه دست یابند و همّت کنند. تا زمانی که «مجلس کثرتها»، واقعیّت ملموس و اجرایی و بهره آور دارد، «فرمانروایی همبسته در تصویر سیمُرغ [=کثرت در وحدت]»، تبلور با شکوه خودش را حفظ می کند. فقط از زمانی که «کثرت گوناگونی مجلس رایزنی» که واتاب دهنده تنوّع جامعه باهمستان باید باشند، به تک گرایی چنگالها و بند و طنابها و غُل و زنجیرها و شمشیرها و زرّادخانه های گروهی/فرقه ای/دین کتابی/ایدئولوژیی و امثالهم تبدیل میشود، آنگاه است که «کثرت» از بین میرود و تصویر «فرمانروایی سیمرُغ» که همان «حاکمیّت مردم ایران در جامعیّت وجودی» هستند، ناپدید میشود.
//////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////